MEMAN BIRADRI JEE SHANAKHT JO MUSTAKBIL

 

Aj poori dunya pan ke akri wadi ne samajdar bussiness community tarike pehchane tee. Pan wate akro unique Jamati nizam aae ne pan jida bhi abad thiun tai huda hakro jamati nizam kayam kari ginoo tae.

Panji biradari ja log pote ji khas khubian ji vajah se hamesha ta’rif ne martabo hasil karna riya een. Hin khubian mein vayapari sudh budh, imandari, hunar-mandi, awami flah ne behbood ja kam ne sara akhlaq shamil aein. Hi khubyuun ne khassiyatuun hakdi lambi muddat me pukke paye te pughnuun aein. Koee bhee biradri ya Ethnic Group jee shanakht ya recognization lae neeche jee sharten mein see kam-az-kam akri shart zaroori aae :-

- NASAL (RACE)

- MAZHAB

- ZAMEEN (Geographical location)

- ZABAN


Hee hakeekat aae ne pan bahu j sare tariqe se samjhoon tae ke panji biradri jo koee akri nasal see talooq na aae. Panji biradri mein pan ke mukhtalif rang ne physical features ja log milna. Panji sirf shakal soorat ke  nari panke koee Memon tariqe pehchani na sigey. Mumkin aae ke biradri jee sharuaat je waqt panjo talook koee khas nasal se hoe. Laikeen wakhat guzran je saath bee biradari mein shadio karan (inter marriages with other communities) jee wajah se pan jo taaluq koee akhri nasal se nai rhio.


Pan jee biradri Musalman aae ne panji badhe jo talook sunni hanfi mazhab thee aae. Hin lihaz see panji koee alag hasiat nai.

Jida sudhi zameen jo talook aae, panji majority Kathiawar ne Katch main rehni wee. Pan nandhe nandhe gam mein rehna wai ne huda panjo akro makhsoos libas, rit rivaj ne kulture wo. Partition je bad panjee hee infradiat kayam neh rhee. Kathiawar ne Katchi main hajee panjee biradri mojud aae. Hun jee hi infrdiat kayam aae laikin panji biradri jo wado hisso Pakistan main muntaqil thee viyo aae. Pakistan main panjee biradri Karachi ya Hydrabad jhere cosmopolitan sharen main rehti. Biradri jee akri wadi taadad UAE, UK, USA, CANADA ne AFRICA main bhi muntakil thee we aae. Have panji hoo infradiyat kaim neh jo partition je pehla wee.


Akri biradri ya Ethenic Group tarike panji infradiat ya individuality jo have fakat akro zario baki rahe wiyo aae ne hee panji Memni boli aae. Badkistmati se Memni fakat akri boli aae ne hinji koee lipi na aae. Panji navee nasal hi zaban ke bhuli rhee aae. Agar Memni boli pan ya panja bacha bhuli unna to pachi panji shanakht ya identity jo kuro zario rahi win-no ? Sawal hee aae ke aj-thee pinjha ya so saal je bad kuro panke koi Memon tariqe orakhno ? Hi sawal  bahooj ahmiat bharelo aae ? Zara wicharo, mustakbil main kuro theeno ? Kuro panjo hee farz na aae ke pan mustaqbil mein panji infradiat kaaem rakhan lae sochun ne hin maqsad lai koshish karun ?

Hin maksad ke hasal karan lae zaroori aae ke paan poten ji mojuuda pehchaan ji ainda lae hifazat karoon. Agar hin maqsad lai pan koi thos kadam ne uparun to achne pinjah so salen main panji infradiat khatam thee sigeti.


Koe bhi zaat beradari ke pehchan dein ne hinke qayam rakhan mein zaban bahooj khas kirdar ada kare ti. Zaban akri beradari ya qaum jo kulchar bani unantee. Panke khabar aae ke panji zaban ya memni boli panji shanakt jo wahid zario aae. Agar paan panji beradari ji mojuda khas pehchan qayam rakhanu zaroori samjoon to paan ke
afzai ji puri koshish kari khapni. Pan badhen ke hi koshish karni aae ke panje ghar mein ne khas kari ne biradari je afrad se mulakat je moqe te pan Memani bolun.

Pakistan je qayam je pehla pan panje door daraz je rishtedaren se khat va khitabat lae Gujrati bhasha jo upyog karna waye Hindustan mein hin zaban ke paan ajj sudhi vaparna rihya yuun. Halank kay panji navee nasal Urdu, Hindi ya English ke istimal karnoo saroo kari dini aae.


Pehla paan ji biradri main hitri taalim na vee. Char gujrati kitabu pari ginun to bas khalas. Hetre paan ji birdri ke jadein koie likhan watchen ji  zaroorat puuni hui to hee Gujrati zaban joj saharo gin-na rhia wa. He koei hairan thin wari ghal nai ke paan likhan lae Gujrati ke kulai istemal karna wai ? Hi waqt ji zaroort wi.

Jadein panji beradari ji wadi tadad hijrat kari ne Pakistan achi wi to mamlo saau badli viyo. Havey Pakistan mein Urdu na to sirf qaumi zaban aaie bulke awam je raabte jo zariyo bhi aae. Hindustan mein hindi jee uuj haisiat aae jo Pakistan mein Urdu jee. Paan je beradari mein taalim jo mayar bhi vadhi viyo aae. Have taalim hasil karan jo zariyo taqriban Urdu ne Hindi aaie, ya pachi English aae.

Pakistan mein Gujrati medium school to bilkul khatam thi wia ein. Itre panji navi nasal na to Gujrati pari sigheti na likhi sighetee. Khali eij na bulke panji aksar gharein mein khas karine, parhele likhele gharein mein Urdu ke ghal-bol karran jo zario banaie ginan me awiyo aie. Hin halat mein panja ghanan jawan chokra-chokriun rawanee see Memani nain boli signa. Panja aksar naujawan tan Memani bolan main sharam mehsoos karan ta. Agar hij halat rehna ta bahooj jaldi panji infradiat khatam thee winni. Hee akro ghambir mamlo aae. Hindustan main panji biradri huji nandhe nandhe gam main rehti hitre huda hi masalo hitro gambhir na aie. Laikin wakt je sath sath huda bhi mustakbil mein hi masalo achi sigeto.

Memani mein panjay naujawane ji dilchaspi paida karan lae, hee zarori aae ke pan Memani boli ke Memani zaban mein badlan ja rusta sochun. Paan ke khabar aaie ke Punjabi ne Pashtoo ke likhan ji sharooaat thin ke vadhare arso neh thiyo. Hindustan mein Punjabi zaban Devnagri lipi main likhn mein acheti. Pakistan main hinke Urdu rasmul khat mein likhan mein acheto. Siraiki ne Hindko  bolan wara potein ji boli ke likhan lai shuroo karine potein ji shanakht ke qayam ne mehfooz karanji koshish kari rhiya ain. Agar ei badhe thi sigheto to paan ahro kure-lai na kari sigun ? Hin soch ke pesh kari-ne aaun zaban je taasub ke hava dinji koshish nae kari riyo. Aaon imandari se samjhan to ke ei Pakistani qaum mein eikta paida karan ji taraf akdi koshis aie. Agar koe Punjabi ne Saraiki je saath Memani jo moqablo kari ne nare, to hun ke ei nari ne ajab khushi thini, ke Memani, Punjabi ne Saraiki ja beshumar alfaz apas mein milta-juilta ain. Eitre akdi likhan je qabil Memani zaban panji biradari ke Pakistan je lokein se nazdik gini achan me madad karni ne Pakistan mein panke “Son of Soil” tarike  “establish” karan mein madad karni.


Paan hin wakhat Pakistan mein biradari ji babat khbroon ne halat maloom karan lai Gujrati zaban ke wapri-riya aiyoon. Pakistan mein hin wakht Gujrati mein hakro akhbar sawar mein achanta to ne akhro akhbar sanjijo chapai to hin akhbaren ke wachan wara panji hoo nasl aai jo Pakistan banan se pehla janam gini wee ya pachi uuo lok ain jo Pakistan banan je forun bad Gujrati sikhi ginya wa. Rafta rafta hin akhbaren je paran wari tadad ochi thee rhi aae. Millat akhbar hin cheej ke mahsoos kari ne pote ke “Bi-lingul” akhbar mein tabdil kari ghiri aai ne have Urdu main bhi bo pana chapeto..


Pakistan mein paan ja kok kok dost Gujrati zaban je istemal ke mehfooz karan ne agya wadhaen lae hath-pagh mari riya ain. Hee tarif je qabil aie. Gujrati paanji shanakht jo hakro hisso wo laikin bad-qismati see Gujrati jo mustaqbil Pakistan mein mehdood aie. Yaani wadhare mein wadhare 10 yaa 20 varhh. Hi zindagi ji akri hakikat aaie, jinke viger jazbat mein ache paan ke  qabool kariyo khapno. Have panje watte ‘Memani’ ke ba-qaida zaban je tariqe agya wadhaan joj rasto baqi bachiyo aae  
 

Mojuda haalat mein memani lai Gujrati ja Haroof-e-Tehejji istemal karan jo to paan sochi bhi nain signas kuro ke panji navee nasal hinsi waqif nae. Bohri biradari pote je ghar je under Gujrati bole tee magar hinje bawajood pote je Jamat Khanen mein mazhabi aelan ya koe ittelaa (Gujrati mein) likhan lai urdu haroof-e-tahajji istemal karnoo shuroo kari dini aie. Parsi ne Ismaili biradri jee navee nasal bhi gujrati wanchi ya likhhi nathee sige.  
 

Memani asal mein Sindhi ji jarak mukhtalif shikal aie, ne hi ghal paanje si taqazo kari sigeti ke Memani likhan lae Sindhi ja Haroof-e-Tehji istemal karoon. Minje khiyal mein, paan hi nai kari sighnas. Kuro ke paanji navi-nasal sindhi je Haroof-e-Tahajji se waqif naen. Biji taraf Pakistan mein paanji biradari jo hur jawan Urdu paran ne likhahan ji salahiyat paida kari chukyo aie. Aitre Urdu (nastaliq) ja Haroof-e-Tahajji  Memon zaban likhan lai akro  intekhaab thi sighe to.  
 

Aj di sudhi mikke yaqin na ho ke Urdu lipi mein Memani aasani see likhai sigaini. Aaon sochi vetho hoi ke panji  zaban ke Urdu je Huroof-e-Tahajji mein likhanoon bahu mushkil kam hunon. Laiken kush-kismati see april, 1998 maein minjhi soch badli wi.

March, 1998 mein panji biradari je akre function mein mikke mouko miliyo ne aaon Memani likhan lae Urdu je Huroof-e-Tahajji ke istemaal karan ji ghaal karoom. Hee ghal akre Memon lekhak Janab Iqbal Motlani ke gami, jo ke hun wakhat hall je ander mojood wa. Iqbal bhai sanji je Urdu akhbar “Aghaz” mein Urdu je Huroof-e-Tahajji mein Memani  
 

kolum likhnu shuroo kari vijhya. Pehlo kalum “Panji Boli Mein” je unwaan se 09-03-98 ji ishaat mein aawiyo ne tadhen see har somwar jo ba-qaida char mahine sudhi chapaino rhio. Mikay kolumun parhi ne khushi ne haeart thee ke Iqbal Motlani saab mukhtalif qaumi, ne biradari je masail te Urdu je Huroof-e-Tahajji mein bahoo aasani se Memani likhiya ain. Iqbal Motlani Saab jo akro kalam urdu akhbar je pao safhe sudhi phelelo vo. yYqinann Iqbal Motlani Saab taarif ja hakdaar aien. Hin mamle mein akri khas ghaal hi aaie ke akre Urdu Akhbaar jo Editor akri Memani kalum ke taqriban pao safhe ji jaga din je qabil samjhi.


Mike khabar pi aie ke he kalum ke panji navi-nasal bahu pasand kari. Haren Iqbal bhai  hee kalum ke ne poteji zindagi je tajruben ke akri 250 panne ji kitab tarike Memni zaban ne Urdu lipi mein publish kariya ain. Hi tarikh ji paheli Memni kitab aaie.


Pain ji biradari potenjo koi markazi policy board nai rakhni. Ne haqiqat me paanje lae aehdo koi board mumkin bhi nae. Hin kisam jo board qayam rakhnu fakat hakre mazhabi group lae mumkin thi signo eitre hin mamle main panji federaionu ne jamatun ya pachi infradi tor te koshishu karni khapniu.


Hin mazmoon je sharooat mein pan nariyae ke have panji biradri, Hindustan
ne Pakistan je ilawah Europ, Africa ne America main bhi wasi wi aaee. Hin
ghal ke nazar mein rakhi ne mukhtalif dosten see ghaal kari ne mikey khiyal
awio ke pan Urdu lipi ji jagha te roman lipi kulai istimal no karun ? Agar paan roman lipi (script) istimal karun to hi Hindustan, Pakistan, Afrika, Europ, Middle East ne U.S.A. main rehn ware panji biradri je sub biradren ke Memni main dilchaspi peda karan main madad karni. World Memon Foundation ja Chairman Janab Muhammad Hussain Allana Bhai mike akro khat likhi ne hin khawaish jo izhar kariya. Fakat roman script aery script aae ke jinthi panji biradri jee navi nasal wakif aae pachey Hindustan main ooae ke Pakisan mein ya America mein.  Aj je computer je zamane main roman lipi  likhan lai, chappin lai ne e-mail lai bahuj asan rehni.

Hee mazmoon Memni ke Roman lipi (script) main likhan jo matlab hi aaye ke paan disun ke roman script mein pan  Memni ke likhi ne waachi sighootay ke na.

Have biradri je hi feslo karnu aae ke:

 

1.Mustaqbil main panji infradiat ya individuality kayam rakhnoo zaroori aae ke na ?
2. Agar panje panjee shanakht (identity) ke mustakbil main mahfooz karnoo aae to zaban je ilawah pan wate koi rasto aae ?
3. Memni ke zinda rakhan lai kuro hi zaroori aae ke hin boli ke pan zaban (a full fledged language) main tabdil karnoo ?
4. Agar Memni ke akri zaban mein tabdil karnoo aai to lipi istimal karni khape ?
5. Panje wate have Memani ke Urdu ne roman lipi mein likhan ja bo namoona mojud ain. Boe mein ki lipi aasan nazar acheti ?
6. Panje Memani zaban ke fakat Pakistan lai raeej karnu, aaee ke hinke Hindustan, Afrika, Middle East, U.K. ne Amerika mein majood panji poori biradri lai istimal je kabil bananu aae

Home